De oude ééncilinder in de Bruinvisch is zeer indrukwekkend. Het was een van de eerste motoren die in de zeilende vrachtvaart werd gebruikt. Nu is het de laatste nog werkende Kromhout motor in de beroepsvaart.

Van zijschroef tot Kromhout gloeikop

De Bruinvisch werd oorspronkelijk gebruikt als zeilend vrachtschip. Om tegemoet te komen aan de moderne tijd kwam rond 1930 een 12 pk liggende Deutz met zijschroefinstallatie op het voordek van de tjalk.

Bij slechte wind hoefde niet langer geploeterd te worden aan de vaarboom of jaaglijn. Begin jaren vijftig kwam achter in het laadruim een 1 cilinder 30 pk Kromhout gloeikop moter uit 1917 te staan. Deze motor had bij een Zeeuwse mossellaar dienst gedaan als voortstuwingsbron van een houten Hoogaars.

Revisie

Toen Cees Dekker in 1973 eigenaar werd van de Bruinvisch stond de Kromhout motor er nog in. Van oud-schippers kreeg hij in de begintijd allerlei goede adviezen mee, zoals:

Zorg dat je bij de motor altijd een zij spek hebt hangen. Een zij spek is altijd handig om aan boord een lek mee te stoppen. Maar ook als je een uitgelopen lager hebt en geen nieuw lager voor handen hebt, dan kan je spek tussen lagerschaal en as leggen waardoor je tenminste thuis kan komen.

Pas in 1992 werd de Kromhout motor vervangen door een Kromhout motor van hetzelfde type uit 1924. En hoewel de motor oud en bejaard was, is hij helemaal gereviseerd en wordt nu in reserve gehouden.

Het ritme van de Kromhout

De Kromhout motor staat bekend als voortstuwingsbron. Dat er ook muziek mee gemaakt kan worden heeft de Kromhout motor in de Bruinvisch in de loop der jaren wel bewezen. Hier volgen 2 in het oog springende voorbeelden.

De motor werd voor het eerst als een soort ritme-instrument gebruikt bij de opening van het Heineken Jazz festival in 1989. ‘Compressie & diepgang’ heette het spektakel. Opnames hiervan zijn in de periode 1999 tot 2001 te beluisteren geweest in het Tropenmuseum in Amsterdam op de tentoonstelling ‘Ritme, dans van de tijd’.

Tegen het decor van de Rommelhaven in de grote sluis van Harlingen werd in augustus 2001 door de Amerikaanse celliste Francis-Marie Uitti een oorverdovend concert voor cello en ‘stampende diesel’ gegeven. Ze speelde met twee strijkstokken tegelijk cello op het ritme van de ploffende Kromhout.

Kromhout onderdelen

Tegenwoordig worden er geen Kromhout onderdelen meer gemaakt. Cees maakt sommige onderdelen nog zelf. En er zijn nog wel enkele adresjes waar onderdelen verkrijgbaar zijn of waar onderdelen gemaakt kunnen worden. Onder andere bij motorenrevisiebedrijf Jan Wiering.